Samookaleczenia wśród dzieci i młodzieży

Samookaleczenia, czyli celowe uszkadzanie własnego ciała bez intencji samobójczej, są poważnym problemem wśród młodzieży. To zjawisko często jest trudne do zrozumienia dla rodziców, nauczycieli i rówieśników, a osoby samookaleczające się mogą czuć się odizolowane i niezrozumiane. Celem tego artykułu jest wyjaśnienie, czym są samookaleczenia, jakie są ich przyczyny, jak duży jest to problem oraz jak można szukać pomocy.

Czym są samookaleczenia?

Samookaleczenia to celowe uszkadzanie własnego ciała w sposób, który nie ma na celu zakończenia życia. Najczęstsze formy samookaleczeń to cięcie, oparzenia, uderzenia, zadrapania oraz wyrywanie włosów. Osoby, które się samookaleczają, często używają tych zachowań jako sposobu radzenia sobie z silnymi emocjami, stresem lub poczuciem pustki.

Przyczyny samookaleczeń

Przyczyny samookaleczeń są złożone i różnorodne. Poniżej przedstawiamy kilka najczęstszych powodów, dla których młodzież sięga po takie zachowania:

1. Regulacja emocji - samookaleczenia mogą pomóc młodym ludziom radzić sobie z przytłaczającymi emocjami, takimi jak smutek, lęk, złość czy frustracja. Ból fizyczny może przynieść chwilową ulgę od bólu emocjonalnego.
2. Wołanie o pomoc - dla niektórych samookaleczenia są sposobem na zwrócenie uwagi na swoje problemy. Mogą nie wiedzieć, jak inaczej wyrazić swoje potrzeby lub emocje, więc używają samookaleczeń jako formy komunikacji.
3. Samokaranie - niektóre osoby samookaleczają się, aby ukarać siebie za rzeczy, które uważają za swoje błędy lub winy. Mogą mieć niską samoocenę i czuć, że zasługują na ból.
4. Wzorce społeczne i kulturowe - czasami samookaleczenia mogą być wynikiem wpływu rówieśników lub mediów. W niektórych grupach młodzieżowych może istnieć presja do angażowania się w takie zachowania.
5. Historia traumy - młodzież, która doświadczyła traumy, przemocy lub zaniedbania, może używać samookaleczeń jako sposobu na radzenie sobie z bolesnymi wspomnieniami i emocjami.

Skala problemu

Samookaleczenia wśród młodzieży są bardziej powszechne, niż mogłoby się wydawać. Badania pokazują, że około 17-18% młodzieży przynajmniej raz w życiu dokonało samookaleczenia. To oznacza, że w przeciętnej klasie szkolnej może być kilka osób, które się samookaleczają. Jest to problem globalny, występujący w różnych krajach i kulturach.

Jak rozpoznać samookaleczenia?

Rozpoznanie samookaleczeń może być trudne, ponieważ osoby, które się samookaleczają, często starają się ukryć swoje rany i blizny. Oto kilka sygnałów, które mogą wskazywać na samookaleczenia:

• Noszenie długich rękawów lub spodni w ciepłe dni, aby ukryć rany lub blizny.
• Częste urazy bez logicznego wyjaśnienia.
• Unikanie sytuacji, w których ciało może być odsłonięte, takich jak basen czy wychowanie fizyczne.
• Izolacja społeczna i unikanie kontaktów z rówieśnikami i rodziną.
• Nagłe zmiany w nastroju i zachowaniu.

Jak szukać pomocy?

Jeśli Ty lub ktoś, kogo znasz, zmaga się z samookaleczeniami, ważne jest, aby szukać pomocy. Istnieje wiele źródeł wsparcia, które mogą pomóc w radzeniu sobie z tym problemem.

1. Rozmowa z zaufaną osobą - możesz zacząć od rozmowy z kimś, komu ufasz, takim jak rodzic, nauczyciel, przyjaciel czy szkolny psycholog. Opowiedzenie komuś o swoich problemach może przynieść ulgę i być pierwszym krokiem do uzyskania pomocy.
2. Profesjonalna terapia - terapeuci specjalizujący się w pracy z młodzieżą mogą pomóc zrozumieć przyczyny samookaleczeń i nauczyć zdrowych strategii radzenia sobie z emocjami. Terapia poznawczo-behawioralna (CBT) i terapia dialektyczno-behawioralna (DBT) są szczególnie skuteczne w leczeniu samookaleczeń.
3. Grupy wsparcia - grupy wsparcia dla młodzieży, która zmaga się z samookaleczeniami, mogą być cennym źródłem wsparcia. Uczestnictwo w takich grupach pozwala na dzielenie się doświadczeniami i uczenie się od innych, jak radzić sobie z problemem.
4. Linie wsparcia i telefon zaufania - istnieją linie telefoniczne i internetowe, które oferują anonimowe wsparcie dla osób zmagających się z samookaleczeniami. Mogą one być pierwszym krokiem do uzyskania pomocy.

Jak wspierać osoby samookaleczające się?

Jeśli podejrzewasz, że ktoś bliski Tobie się samookalecza, ważne jest, aby podejść do tego tematu z empatią i zrozumieniem. Oto kilka wskazówek, jak wspierać osobę samookaleczającą się:

• Bądź dostępny do rozmowy - pokaż, że jesteś gotów wysłuchać bez osądzania. Zapewnij, że chcesz pomóc.
• Unikaj reakcji krytycznych - staraj się nie krytykować ani nie karcić osoby za jej zachowania. Zamiast tego, wyrażaj swoje troski i oferuj wsparcie.
• Zachęcaj do szukania pomocy - pomóż osobie znaleźć profesjonalne wsparcie, takie jak terapeuta, psycholog czy grupa wsparcia.
• Edukacja - zdobądź wiedzę na temat samookaleczeń, aby lepiej zrozumieć, przez co przechodzi osoba, którą wspierasz.